Mediacja i arbitraż jako efektywne alternatywy dla rozwiązywania sporów biznesowych

Mediacja i arbitraż jako efektywne alternatywy dla rozwiązywania sporów biznesowych

Zapraszamy do wysłuchania pierwszego odcinka podcastu Adwokat dla biznesu, prowadzonego przez partnerów kancelarii, Błażeja Tachasiuka i Pawła Rasmus. 

Dla tych z Państwa, którzy nie mogli wysłuchać całego odcinka podcastu, przygotowaliśmy zwięzłe podsumowanie pierwszego epizodu na temat mediacji i arbitrażu w sporach biznesowych.

Poniżej przedstawiamy skrót zawartości tego odcinka:

Prowadząc firmę, nieuniknione są różnego rodzaju spory. Niemniej jednak, wnoszenie pozwu do sądu nie jest jedyną dostępną drogą do rozstrzygnięcia konfliktu z kontrahentem, zwłaszcza jeśli nadal utrzymujemy z nim relacje biznesowe. Warto zwrócić uwagę na alternatywne metody rozstrzygania sporów, takie jak arbitraż i mediacja, które oferują efektywne i mniej konfliktowe sposoby rozwiązania kwestii spornych.

Spis treści

Czym jest mediacja?

Mediacja to proces, w którym niezależna, neutralna osoba (mediator) wspomaga strony w rozwiązaniu sporu, pomagając im w komunikacji i negocjacjach. Stanowi ona alternatywę dla długotrwałych i kosztownych procesów sądowych, umożliwiając stronom osiągnięcie porozumienia w sposób neutralny i efektywny.

Przed dokonaniem wyboru pomiędzy mediacją a procesem sądowym, istotne jest dokładne zrozumienie natury sporu oraz analiza oczekiwań obu stron. Szczególnie w przypadku skomplikowanych sporów, gdzie zaobserwować można wyraźne różnice w stanowiskach stron, mediacja wydaje się być obiecującym rozwiązaniem, pozwalającym uniknąć uciążliwego i kosztownego procesu sądowego.

Jeśli zdecydujesz się na mediację, istotne jest sprecyzowanie w umowie, którzy mediatorzy będą prowadzić mediację. Wybór ośrodka mediacji lub listy mediatorów może pozwolić uniknąć problemu kompetencji i zagwarantować, że mediatorzy będą mieli wiedzę zarówno prawniczą, jak i biznesową.

Jakie są zalety mediacji?

  • Uniwersalność zastosowania: Mediacja nie jest ograniczona do rozwiązywania sporów rodzinnych czy sąsiedzkich, lecz jest szeroko stosowana także w sferze sporów gospodarczych;
  • Kompetentni mediatorzy: Istnieje wiele wyspecjalizowanych centrów mediacji, które posiadają doświadczenie w obszarze sporów biznesowych i dostarczają mediatorów z odpowiednimi kompetencjami;
  • Elastyczność: Elastyczność procesu mediacji to kluczowy atut. Mediatorzy mogą dostosować swoje podejście i techniki do specyficznych potrzeb i charakteru konfliktu. To pozwala na bardziej spersonalizowane i efektywne podejście do rozwiązywania sporów;
  • Czas trwania: Mediacja jest znacznie krótsza od tradycyjnego postępowania sądowego.

Czym jest arbitraż?

W sytuacjach spornych warto rozważyć przeprowadzenie postępowania arbitrażowego, w ramach którego strony zgadzają się na przekazanie rozstrzygnięcia swojego sporu do sądu arbitrażowego, nazywanego również sądem polubownym. W ramach tego procesu wspólnie wybrany arbiter podejmuje decyzję, przyznając rację jednej ze stron. 

Często zdarza się, że dwie strony spierają się przed sądem: jedna chce osiągnąć rezultat A, a druga dąży do osiągnięcia B. Mimo to sąd wydaje wyrok C. To jest sytuacja dość powszechna, i często takie orzeczenia sprawiają, że obie strony mają zdumione miny na zakończenie procesu. W arbitrażu natomiast takie sytuacje występują znacznie rzadziej.

Aby skorzystać z arbitrażu, konieczne jest umieszczenie klauzuli arbitrażowej w umowie z drugą stroną, która określa zgodę na rozstrzyganie sporów przed sądem polubownym. Klauzulę taką można zawrzeć zarówno przed powstaniem sporu, jak i po jego wystąpieniu.

Jakie są zalety arbitrażu?

  • Szybkość: Zazwyczaj postępowanie arbitrażowe trwa od 6 miesięcy do 2 lat, a w prostszych sprawach orzeczenie może zostać wydane już po 3 miesiącach. Postępowanie zwykle jest jednoinstancyjne;
  • Doświadczeni Arbitrzy: Arbitrzy są zazwyczaj doświadczonymi specjalistami z obszaru biznesu, co przekłada się na większą przewidywalność orzeczeń. Chociaż nie można przewidzieć konkretnych treści wyroku, można oczekiwać, że wyrok będzie w zgodzie z argumentacją jednej ze stron, co eliminuje zaskoczenia;
  • Wysoki poziom dyskrecji: Sąd arbitrażowy co do zasady szanuje poufność informacji przedsiębiorstwa i nie wymaga przeprowadzania dowodów, jeśli strona wskazuje, że dane zawarte w dokumentach są poufnymi informacjami;
  • Elastyczność: Strony mają większą swobodę w kształtowaniu procesu arbitrażu, w tym wyborze arbitra, procedur, języka i miejsca arbitrażu;
  • Łagodzi konflikty: Arbitraż może łagodzić konflikty zwłaszcza w przypadku, gdy strony utrzymują długotrwałą współpracę;
  • Równorzędność mocy prawnej: Po zatwierdzeniu przez właściwy sąd powszechny, wyrok sądu polubownego nabiera takiej samej mocy prawnej jak wyrok sądu powszechnego.

Podsumowanie

Podsumowując, zarówno mediacja, jak i arbitraż stanowią wartościowe narzędzia rozwiązywania sporów w biznesie, pod warunkiem spełnienia kluczowych wymagań. W przypadku mediacji istotne jest wybranie kompetentnego mediatora, dostosowanie procesu do konkretnych potrzeb oraz uwzględnienie klauzuli mediacyjnej w umowie, co pozwoli uniknąć zbędnych opóźnień. Arbitraż, natomiast, oferuje doświadczonych arbitrów, szybkość i efektywność postępowania, choć może być kosztowniejszy. Pomimo wyższych kosztów, korzyści wynikające z eliminacji długotrwałego okresu niepewności oraz szybkiego rozwiązania sporu mogą przewyższyć te wydatki. Ostatecznie, właściwie zaplanowane metody alternatywnego rozwiązywania sporów mogą przynieść oszczędności i korzyści dla przedsiębiorstwa.

Unikanie sądów i poszukiwanie skutecznych oraz efektywnych rozwiązań to filozofia, którą warto podtrzymywać w dzisiejszym biznesowym środowisku.