Fundacja rodzinna – jak ją założyć i jakie daje korzyści [SUKCESJA]

Fundacja rodzinna – jak ją założyć i jakie daje korzyści [SUKCESJA]

Interesuje Cię temat sukcesji? Chcesz zabezpieczyć swój majątek dla przyszłych pokoleń? Właściwym rozwiązaniem może być dla Ciebie fundacja rodzinna. Sprawdź nasz artykuł w tym temacie i wysłuchaj podcastu.

Spis treści

CZĘSTO ZADAWANE PYTANIA - FAQ

W takiej istotne będzie w jakim stopniu każdy z fundatorów przyczynił się do jej majątku. Jeśli fundator będący w grupie zerowej z beneficjentem przekazał na rzecz fundacji 30% majątku, a drugi – będący z beneficjentem w 1 grupie podatkowej, 70%. W takim wypadku 30% wypłaty będzie zwolnione z podatku, a 70% będzie objęte 10% PIT.

Nie. Może to być dowolny majątek o takiej wartości. Warto jednak zwrócić uwagę na sposób wyceny w przypadku składników majątku, których wartość może się znacząco różnić, w zależności od tego sposobu.

Czym jest fundacja rodzinna

Fundacja rodzinna to podmiot powoływany przez fundatora, który zobowiązuje się do świadczenia określonych świadczeń na rzecz beneficjentów.

Fundacje rodzinne stanowią rozwiązanie umożliwiające sprawną i kompleksową realizację procesów sukcesyjnych w firmach rodzinnych.

Wprowadzenie firmy rodzinnej do fundacji rodzinnej umożliwia zachowanie jej rodzinnego charakteru na przestrzeni wielu pokoleń oraz zapewnia zabezpieczenie przed rozproszeniem udziałów w przyszłości.

Fundacje rodzinne są powszechnie stosowaną formą zarządzania majątkiem w krajach europejskich i cieszą się popularnością jako sposób na utrzymanie kontroli nad znaczącymi, wielopokoleniowymi przedsiębiorstwami.

Polskie firmy od dawna oczekiwały na taki mechanizm zarządzania majątkiem rodzinym. Dotychczasowa luka w tym obszarze sprawiła, że brakowało skompleksowanego narzędzia umożliwiającego efektywne planowanie procesów sukcesyjnych.

Fundacja jest atrakcyjnym rozwiązaniem zarówno ze względu na zalety prawne jak i podatkowe.

Cel fundacji rodzinnych:

  • Umożliwienie bezproblemowego wycofania się z aktywnego zarządzania przedsiębiorstwem, nie narażając się na utratę źródeł dochodu.
  • Zabezpieczenie finansowe członków rodziny poprzez skumulowanie majątku.
  • Zapewnienie skutecznego zarządzania i rozmnażania aktywów.
  • Realizacja świadczeń na rzecz uprawnionych beneficjentów.
  • Ułatwienie procesów sukcesyjnych na przestrzeni wielu pokoleń.

Założenie fundacji rodzinnej

Fundację rodzinną można założyć, ustanawiając ją w akcie założycielskim lub w testamencie. 

To pierwsze rozwiązanie umożliwia kilku fundatorom wspólny udział w fundacji.

Natomiast fundacja utworzona w testamencie może mieć wyłącznie jednego fundatora.

Proces założenia fundacji rodzinnej:

  • wymagane jest złożenie oświadczenia o ustanowieniu fundacji rodzinnej przed notariuszem,
  • następnie, należy sporządzić statut fundacji rodzinnej w formie aktu notarialnego, zawierający szczegółowe reguły jej funkcjonowania.
  • Aby fundacja rodzinna mogła rozpocząć działalność, fundator musi przekazać do niej majątek o wartości co najmniej 100 tysięcy złotych.
  • Fundator zobowiązany jest dokonać zgłoszenia fundacji do rejestru fundacji prowadzonych przez sąd. W przypadku ustanowienia fundacji rodzinnej w testamencie, proces zgłoszenia do rejestru realizowany jest przez zarząd fundacji.

Kto może zostać fundatorem

  • Osoba fizyczna, która posiada pełną zdolność do czynności prawnych.

Kto może zostać beneficjentem

  • Osoba fizyczna.
  • Organizacja pozarządowa prowadząca działalność pożytku publicznego.

Przykłady aktywów, które można z powodzeniem wnieść do fundacji rodzinnej, obejmują:

  • Środki pieniężne.
  • Udziały lub akcje.
  • Nieruchomości.
  • Ruchomości.
  • Papiery wartościowe.

Struktura fundacji rodzinnej

Podczas tworzenia fundacji rodzinnej, kluczowe jest ustalenie jasnych zasad dotyczących administracji, zarządzania oraz nadzoru nad jej funkcjonowaniem. 

Organami fundacji rodzinnej są:

  • Zarząd – odpowiada za prowadzenie spraw i reprezentację fundacji.
  • Zgromadzenie beneficjentów  – funkcja zgromadzenia beneficjentów przypomina rolę zgromadzenia wspólników lub walnego zgromadzenia i ma miejsce w konkretnych sytuacjach, takich jak uzupełnianie składu danego organu lub zatwierdzanie sprawozdania finansowego.
  • Rada nadzorcza – odpowiada za sprawowanie nadzoru nad działalnością zarządu w imieniu fundatora lub beneficjentów (organ nieobowiązkowy!).

Działalność gospodarcza fundacji rodzinnej

Z założenia fundacja rodzinna nie służy do prowadzenia działalności gospodarczej w taki sposób, w jaki służą do tego spółki prawa handlowego. Ustawodawca przewidział katalog działalności, które fundacja może prowadzić. 

Prowadzenie przez fundację działalności wymienionej w poniższym katalogu jest zwolnione z podatku CIT.

Fundacja może prowadzić działania m. in. w zakresie:

  • Nabywania lub zbywania papierów wartościowych.
  • Przeprowadzania transakcji zagranicznymi środkami płatniczymi w celu dokonywania płatności związanych z działalnością fundacji.
  • Wynajmowania, dzierżawienia lub udostępniania mienia.
  • Udzielania pożyczek spółkom, w których posiada udziały lub beneficjentom.
  • Prowadzenia ograniczonego zakresu gospodarstwa rolnego.
  • Zbywania mienia, pod warunkiem, że nie zostało nabyte wyłącznie w celu dalszej odsprzedaży.
 
Co jeśli fundacja będzie prowadzić działalność niewymienioną w ustawie? Taka działalność będzie legalna, ale podlegać będzie opodatkowaniu w wysokości 25% więc jej opłacalność będzie znacząco mniejsza niż normalnie.

Opodatkowanie fundacji rodzinnej i beneficjentów

Założenie fundacji rodzinnej oraz przekazanie do niej majątku nie jest obciążone opodatkowaniem.

Fundacja rodzinna będzie płacić CIT w wysokości 15%, ale zostanie on potrącony dopiero w momencie przekazywania środków beneficjentom. Warto zauważyć, że w tym przypadku nie ma możliwości odliczenia kosztów uzyskania przychodów ani amortyzacji.

Działa to więc podobnie jak estoński CIT w spółce z o.o. – fundacja nie płaci podatku od uzyskiwanych dochodów, a opodatkowaniu podlega dopiero wypłata środków na rzecz beneficjentów.

W dalszej kolejności trzeba rozważyć, czy sami beneficjenci będą mieli obowiązek zapłacić podatek od środków uzyskanych z fundacji.

Osoby zaliczane do tzw. zerowej grupy podatkowej w relacji do fundatora będą zwolnione od podatku PIT w związku z otrzymanymi świadczeniami lub mieniem pozostawionym im do dyspozycji po rozwiązaniu fundacji rodzinnej. 

Osobami przynależącymi do tej tzw. zerowej grupy podatkowej są:

  • Małżonek.
  • Zstępni – dzieci, wnuki, prawnuki itp.
  • Pasierbowie.
  • Wstępni – rodzice, dziadkowie, pradziadkowie itp.
  • Rodzeństwo.
  • Ojczym.
  • Macocha.

Osoby zaliczone do pierwszej lub drugiej grupy podatkowej zgodnie z przepisami dotyczącymi podatku od spadków i darowizn zapłacą 10% podatku PIT. Pozostali podlegać będą stawce 15% podatku PIT.

Organizacje pozarządowe będące beneficjentami podlegać będą obecnie obowiązującym zasadom opodatkowania CIT, w tym również korzystać z istniejącego zwolnienia przedmiotowego.

 

Podsumowanie

Fundacja rodzinna to ciekawy mechanizm, który z pewnością niesie wiele korzyści dla przedsiębiorców zainteresowanych problematyką sukcesji swojego majątku. Trzeba jednak pamiętać, że opłacalność tego rozwiązania i sukces w jego wdrożeniu będzie zależał z jednej strony od dobrego przygotowania majątku do przeniesienia go do fundacji rodzinnej, charakteru prowadzonej działalności i przede wszystkim dobrego sformułowania statutu fundacji.

Sprawdź też nasze inne materiały w temacie sukcesji: